Nuôi tôm sinh thái ở Cà Mau mô hình mới phát triển toàn diện

Vừa bảo vệ rừng vừa tăng thu nhập

Thực phẩm sạch đang là nhu cầu bức thiết hiện nay, do đó, con tôm sinh thái đang được nhiều nước trên thế giới, nhất là thị trường châu Âu đặc biệt quan tâm. Do vậy, thời gian qua nhiều doanh nghiệp và tổ chức trong, ngoài nước đã chọn rừng ngập mặn Cà Mau để triển khai nhân rộng mô hình nuôi tôm sinh thái.

Dẫn chúng tôi đi thăm chương trình trồng rừng và phát triển thủy sản dưới tán là rừng, anh Hùng- một cán bộ của Chi cục Lâm nghiệp tỉnh Cà Mau cho biết rừng ngập mặn của Cà Mau chiếm 1/2 tổng diện tích rừng ngập măn cả nước, Cà Mau cũng là tỉnh chiếm 1/2 tổng diện tích nuôi trồng và ¼ tổng sản lượng tôm của cả nước. Thực tế, diện tích rừng ngập mặn ở Cà Mau đang bị thu hẹp do bà con không biết khai thác từ đất rừng.

Để thực hiện mục tiêu bảo vệ rừng, chống biến đổi khí hậu và giúp bà con nông dân có thu nhập cao hơn, Tổ chức phát triển Hà Lan SNV đang thực hiện một dự án ở tỉnh Cà Mau nhằm giúp người nuôi tôm nhận các chứng chỉ tôm sinh thái.

Được biết, đây là 1 dự án 4 năm được tài trợ bởi Bộ Môi trường, Bảo tồn thiên nhiên và An toàn hạt nhân CHLB Đức (BMU); mục tiêu, tạo vị thế bền vững hơn cho ngành tôm, tăng cường sức chống chịu của khu vực bờ biển trước biến đổi khí hậu.

Từ 10 năm nay, nuôi tôm sinh thái, nông – lâm kết hợp tại tỉnh Cà Mau cho hiệu quả rõ nét. Tôm sinh thái là cách gọi của chương trình phát triển lâu dài của Cà Mau, tôm giống được thả xuống các đầm vuông dưới tán lá rừng và sống tự nhiên, không phải thả thức ăn. Quy trình này chỉ sử dụng các chế phẩm sinh học để quản lý môi trường ao nuôi, không gây ô nhiễm môi trường, hạn chế tối đa việc sử dụng các loại thuốc hóa chất nên chi phí thấp hơn so với quy trình nuôi thông thường. Tôm sạch hoàn toàn vì thế có giá trị kinh tế rất cao.

Bà con được hỗ trợ kỹ thuật
Là một trong những hộ gia đình tiêu biểu thành công với mô hình nuôi tôm sinh thái, chị Phạm Ngọc Ánh, ấp Hố Gùi, xã Tam Giang Ðông, huyện Năm Căn, cho biết: “Trước đây chưa hiểu hết tầm quan trọng của việc nuôi tôm dưới tán rừng, ít chú trọng công tác trồng và bảo vệ rừng nên tôm nuôi thường xuyên bị dịch bệnh chết. Từ khi thực hiện mô hình nuôi tôm kết hợp trồng rừng, tôm nuôi cho thu hoạch cao”.

Nuôi tôm sinh thái không phải cứ thả tôm là được, chị Ánh kể công việc cũng cần kỹ thuật và có hướng dẫn của các chuyên gia. Việc cải tạo đầm phải tuân thủ đúng quy trình và lịch thời vụ. Ðồng thời, đối với rừng, cần chặt tỉa dọn dẹp vệ sinh, giảm bớt độ che phủ để có ánh nắng tạo ô-xy cho tôm phát triển. Chọn con giống có nguồn gốc, trước khi thả nên xét nghiệm để bảo đảm cho vụ nuôi đạt hiệu quả. Trong quá trình nuôi nên thường xuyên kiểm tra sự phát triển của con tôm để có biện pháp xử lý kịp thời. Ðồng thời theo dõi độ pH, độ mặn trong vuông tôm để có cách xử lý phù hợp cho tôm phát triển nhanh”.

Khi mua tôm, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Cà Mau cũng hướng dẫn bà con nông dân cần mua tôm giống chất lượng cao, mua ở các cơ sở uy tín đã được cơ quan chức năng thẩm định.

Nuôi tôm theo mô hình này tốt cho môi trường nếu có sự điều hòa giữa nuôi tôm và bảo vệ rừng, tạo ổn định và bền vững cho người nuôi, tôm nuôi cũng ít dịch bệnh hơn…
Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Cà Mau, thời gian qua, mô hình này từng bước khẳng định tính bền vững. Từ diện tích chỉ hơn 1.000 ha, nay tăng lên trên 20.000 ha trong đó có 10.000 ha được chứng nhận tôm sinh thái.

Dẫn đầu là huyện Đầm Dơi, Cái Nước, Năm Căn... Để phát triển hơn nữa mô hình này, các địa phương tổ chức nhiều hội thảo điển hình rút kinh nghiệm từng năm, tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật tại hiện trường để người dân nắm bắt kinh nghiệm, kịp thời xử lý những rủi ro, nâng năng suất từ 250 kg/ha/năm lên đến 600 - 800 kg/ha/năm. Yếu tố quan trọng trong quá trình nuôi tôm chính là diện tích nuôi hợp lý, mức độ nước vừa phải, không để nước quá cao làm ảnh hưởng tới hệ sinh thái trong rừng.

Người dân đã được tư vấn, hướng dẫn kỹ thuật nuôi tôm sú sinh thái kết hợp việc bảo vệ và trồng mới rừng. Để bảo đảm lợi nhuận cao nhất cho người dân mà tán rừng vẫn được bảo vệ và phát triển.

Theo thống kê, năm 2014 tổng sản lượng thủy sản của Cà Mau đạt 490.000 tấn, vượt chỉ tiêu đề ra gần 20.000 tấn, tăng 10,3% so cùng kỳ năm 2013. Trong đó, sản lượng nuôi trồng đạt 150.000 tấn, tăng 12%; khai thác biển đạt 140.000 tấn, tăng 5% so cùng kỳ. Đây là sản lượng cao kỷ lục từ trước đến nay của tỉnh này. Sản lượng chế biến gần 180.000 tấn hàng thủy sản xuất khẩu, đáng chú là kim ngạch xuất khẩu năm 2014 của Cà Mau đạt 1,3 tỷ USD, tăng khoảng 200 triệu USD so năm trước.